Rusya Devlet Duması, yerli hava yolu şirketlerine yabancı havayollarından ekipajlı uçak kiralama (“wet leasing”) yetkisi tanıyan Hava Kanunu değişikliğini kabul etti. Söz konusu düzenleme, uluslararası uçuşlarda bu yöntemin kullanılmasını mümkün kılıyor. Ancak uygulamanın hayata geçmesi, yabancı hava yolu şirketlerinin de bu iş birliğine sıcak bakmasına bağlı.
Bu adım, uçak sıkıntısı yaşayan Rus hava yolu şirketlerinin filolarını hızlıca güçlendirmeleri ve uluslararası uçuşlarını sürdürebilmeleri için kritik önemde. Güvenlik denetimi ise, her zamanki gibi Rusya Ulaştırma Bakanlığı’nın izin sistemi üzerinden sağlanacak.
Yasa hızla geçti, kapsamı genişletildi
Kasım 2024’te sunulan yasa tasarısı, oldukça hızlı bir şekilde yasalaştı. Rossiyskaya gazeta’nın haberine göre, ikinci okumada metinde önemli değişiklikler yapıldı:
* “Yurtiçi” ibaresi kaldırılarak “wet leasing” uygulamasının kapsamı uluslararası uçuşlara genişletildi.
* Uçakların uçuşa elverişlilik sertifikaları için ek koşullar getirildi.
* Kiralama sözleşmelerinin hem yerel yasalara hem de Rusya’nın taraf olduğu uluslararası anlaşmalara uygun olması şartı eklendi.
* Kiralanan uçakların Ulaştırma Bakanlığı’ndan izin alma zorunluluğu getirildi.
Tasarının mimarı ve Parlamento Ulaştırma Komisyonu üyesi Oleg Garin, taslağa sunulan 11 önerinin tamamının dikkate alındığını belirtti.
Uçak eksikliği yolcu sayısını düşürdü
Yeni düzenleme, uçak yetersizliği nedeniyle daralan iç hat uçuşlarına bir yanıt niteliğinde. Uçak eksikliği, yükselen bilet fiyatlarından bile daha fazla zarar veriyor. Rosaviatsiya verilerine göre, 2025’in ilk iki ayında yolcu sayısı %1,6 azalarak 14,8 milyona düştü. İç hatlarda bu düşüş %3,1 seviyesinde.
Yeni uygulamanın, uluslararası hatlarda koltuk kapasitesini artırarak iç hatlar için daha fazla uçağın ayrılmasına imkan sağlayacağı öngörülüyor. ATOR Uluslararası Turizm Başkan Yardımcısı Artur Muradyan, "Wet leasing gerekli ve birçok havayolu bu sisteme ilgi gösteriyor. Bu sistem Rus havayollarının üzerindeki yükü hafifletebilir." açıklamasını yaptı.
Engel: Yabancı şirketlerin katılımı ve ikincil yaptırımlar
Ancak yasanın yürürlüğe girmesi tek başına yeterli değil. Yabancı taşıyıcıların, bu iş birliğine ekonomik ve siyasi riskleri göze alarak katılması gerekiyor. Süregelen yaptırımlar ve ikincil yaptırım tehdidi, sürecin önündeki en büyük engel olarak öne çıkıyor.
Alternatif çözüm: Blok koltuk anlaşmaları
Bir başka öneri ise "blok koltuk paylaşımı" modeli. AviaPort Ajansı Yöneticisi Oleg Panteleev’in sunduğu bu modele göre, bazı hatlarda yabancı havayolları uçuş sıklığını artırabilir ve koltukların bir kısmını Rus şirketlerine ticari anlaşmalarla tahsis edebilir. Böylece:
“Yabancı şirketler, örneğin Rusya’ya haftada iki kat daha sık uçuş yaparken, biletlerin bir kısmını Rus şirketler adına satar. Rus taşıyıcılar ise kendi uçaklarını iç hatlara yönlendirerek sefer sayısını üç kat artırabilir,” diye açıklıyor uzman.
