Rus Tur Operatörleri Birliği (ATOR) İcra Kurulu Başkanı Maya Lomidze, Rusya pazarındaki son gelişmeleri Turizm Ekonomi’ye değerlendirdi. Rusya pazarında Mayıs döneminin yüzde 70’inin, yaz sezonu döneminin ise yüzde 25’ten fazlasının satıldığını kaydeden Maya Lomidze, Türkiye’nin Rusya turizm pazarında bu yıl yüzde 45-55 aralığında pay alabileceğini ifade etti. Türkiye’deki fiyatların pazar beklentileriyle örtüştüğünü ancak buna rağmen özellikle Rus aileler için yüksek olduğunu belirtti.
İşte Turizm Ekonomi yayın yönetmeni Savaş Daş’ın Maya Lomidze’ye yönelttiği sorular ve Lomidze’nin yanıtları:
“Toplam seyahat içinde organize tur sayısı görülmemiş düzeyde”
Rusya turizm pazarının 2024 yılı performansı ve beklentileri karşılayıp karışlamadığı hakkında ne söylersiniz?
2024 yılında Rusya Federasyonu vatandaşlarının çeşitli amaçlarla gerçekleştirdiği yurt dışı seyahatleri yüzde 17'den fazla artarak 17 milyonu aştı. Bu seyahatlerin yüzde 80’inden fazlasını (13,1 milyon) beş popüler destinasyona yapılan turistik seyahatler oluşturdu. Bu seyahatlerin 9 milyondan fazlası Rus tur operatörleri aracılığıyla organize edildi. Toplam seyahatlerin içindeki organize turların payı, emsali görülmemiş düzeyde yüksek bir payı temsil ediyor.
2024 yılı sonunda, Rus vatandaşları arasında en popüler yurt dışı destinasyonları sıralamasında ilk beşe giren ülkeler (yıllık satışların ortalama %85’ini oluşturan) Türkiye, Mısır, Birleşik Arap Emirlikleri, Tayland ve Çin oldu.
ATOR’un geçen yılın başında yaptığı dış turizm yüzde 15–20’lik artış öngörüsü büyük oranda gerçekleşti. 2023 yılında hava yolu şirketlerinin geniş uçak filolarının yasal statülerini tamamlayarak daha fazla uçuş programı sunmaları sonucunda, yılın ilk üç çeyreği itibarıyla bu artış oranı zaten yakalanmıştı. Sektör gelişimini sürdürdü, büyük tur operatörleri ise güzergâh oluşturma konusundaki yaratıcılıklarını, istikrarlarını ve güvenilirliklerini ortaya koydu.
“Türkiye satışları yüzde 25-30 artıda ama...”
2025 yılı erken rezervasyon satışları beklentileri karşıladı mı?
Bu yıl Türkiye’ye yönelik satışların derinliği (rezervasyon zamanlaması), geçen yıla kıyasla daha fazla. Tur operatörleri yaz sezonuna yönelik turların yaklaşık dörtte birini şimdiden satmış durumda. Mayıs tatili turlarının ise yüzde 70’i halihazırda satılmış durumda. Türkiye’ye yönelik erken rezervasyon kampanyası kapsamında satışlar, geçen yıla göre yüzde 25–30 oranında arttı. Ancak bu, tüm yaz sezonu ya da yıl genelinde benzer bir artış yaşanacağı anlamına gelmiyor. bu yıl turistler Türkiye turlarını yalnızca daha erken satın alma eğilimi gösteriyor.
Erken rezervasyonların artışındaki iki temel neden
Rublenin dolar karşısında değer kazanması satışları nasıl etkiledi?
Tur operatörleri gerek Türkiye gerekse diğer yurt dışı destinasyonlara dönük Mayıs tatili programlarının yüzde 70’ini satmış durumda. Bu yıl satışların yüksekliğini ve erken rezervasyon eğilimini etkileyen faktörler arasında, Rusya’da Mayıs ayındaki uzun tatil süresi sayesinde turistlerin kısa süreli bir tatil planlayabilmesi yer alıyor. Aynı zamanda, güçlenen ruble kuru da bu eğilimi destekledi. İlkbaharda Türkiye turlarının ruble cinsinden fiyatı ortalama yüzde 5–6 oranında düştü ve bu durum da erken rezervasyonu teşvik etti. Birçok kişi euronun tekrar değer kazanmasından çekinerek erken rezervasyon yaptı.
“Türkiye’nin Rusya’daki pazar payının yüzde 45-55 olması bekleniyor”
Rusya vatandaşları arasında Türkiye tatiline yönelik güncel talep ne durumda?
ATOR üyesi tur operatörlerine göre, 2025 yaz sezonu için toplam paket tur satışları içinde Türkiye’nin payı yüzde 45–55 aralığında olabilir. İkinci sırada yüzde 20–30 aralığında bir pay ile Mısır yer alıyor. Ardından yüzde 7–10 payla BAE gelirken kalan kısım ise Tayland, Maldivler ve Vietnam arasında paylaşılıyor. İyimser senaryoya göre Türkiye, geçtiğimiz yıla kıyasla bu yıl yüzde 10–15 oranında bir artış yakalayabilir.
“Beş yıldızlı otellerin payı yüzde 66 – 88 arasında değişiyor”
Türkiye’de hangi otel kategorileri en çok tercih ediliyor?
Erken rezervasyon aşamasında, büyük tur operatörlerinin satışlarında (Mayıs–Eylül dönemi için) 5 yıldızlı otellerin payı yüzde 66 ila yüzde 88 arasında değişiyor. 4 yıldızlı otellerin payı ise tur operatörünün hedef kitlesine bağlı olarak yüzde 10 ila yüzde 30 arasında değişiyor. Üç yıldızlı oteller için yapılan rezervasyonlar ise oldukça düşük. Rus vatandaşları yaz sezonunda Türkiye’de bu kategoriyi neredeyse hiç tercih etmiyor. Bu otellerin toplam satış içindeki payı yüzde 1–3 düzeyinde.
“Türkiye’nin fiyatları pazar beklentileriyle örtüşüyor ancak aileleri zorlıyor”
Türkiye’deki fiyatlar Rus turistleri zorluyor mu?
Son iki yılın satış verilerine bakıldığında,Türk otellerin bu yıl aşırı yüksek kâr marjı hedeflemeden fiyat belirlediği görülüyor. Dolayısıyla, Türkiye’deki otel fiyatlaması şu anda pazar beklentileriyle örtüşüyor. İki kişilik bir haftalık tatilin başlangıç fiyatı (uçuş dahil) yaklaşık 120 bin ruble iken, lüks segmentte bu fiyat 400–500 bin rubleye kadar çıkıyor.
Ancak çocuklu aileler açısından, ki bu grup yazın Türkiye’ye gidenlerin büyük bölümünü oluşturuyor, fiyatlar hâlâ yükse. Üç veya dört kişilik bir ailenin sıradan bir 5 yıldızlı otelde dahi tatil yapması yaklaşık 400–500 bin rubleye mal oluyor.
“Ruslar konaklama standardını düşürmek istemiyor“
Birçok Rus aile Türkiye’yi uygun fiyatlı tatil destinasyonu olarak benimsedi ve geçmişte uzun yıllar düşük fiyatlarla iyi hizmet sunan 5 yıldızlı otellerde konakladı. Bu nedenle de konaklama standardını düşürmek istemiyorlar. Bu eğilim, 3 yıldızlı otellere yönelik talebin bugün neden bu kadar düşük olduğunu da açıklamaktadır.
Mevcut fiyatlar, aileler için mali açıdan zorlayıcı. Karşılaştırma yapmak gerekirse: Moskova veya St. Petersburg gibi büyük şehirlerde yaşayan, aylık toplam geliri 300 bin ruble olan bir ailenin, Türkiye’de çocuklarıyla tatil yapabilmesi için yıllık gelirinin yaklaşık altıda birini biriktirmesi gerekiyor ve bu durum birçok aile için ciddi bir yük oluşturuyor. Söz konusu aileler tatil tercihini Mısır, Asya ülkeleri ya da yurt içi destinasyonlara çevirebilir.
“Rusya’dan Türkiye’ye uçuş yapılan şehir sayısı 50’den 23’e düştü”
Bölgesel şehirlerdeki turistler için ise durum daha da zor. Bu bölgelerdeki daha düşük gelir seviyeleri nedeniyle Türkiye tatili için aile gelirinin dörtte birine, hatta üçte birine kadar birikim yapılması gerekebilir. Bu durum Türkiye’ye charter uçuş yapılan şehir sayısını da etkiledi ve pandemiden önce yaz sezonunda 48–50 olan uçuş yapılan şehir sayısı günümüzde 23’e düştü.